Varikosel, erkeklerde kısırlık nedeni ile doktora başvuranların yaklaşık üçte birinde görülür. Varikosel, testisin toplardamarlarındaki genişlemeye verilen addır. Doğuştan olan bir toplardamar hastalığıdır. Varikosel genellikle sol testiste görülür. Yüzde 10 oranında çift taraflı varikosel görülebilir. Varikoselin sol tarafta daha sık görülmesinin nedeni; sol testis toplar damarının, sol böbrek toplar damarına dik açı ile bağlanmasına bağlıdır.
Varikosel testiste ısı artışı sağlayarak sperm üretimi üzerinde olumsuz etkiler yapar. Varikosel, sperm sayısı ve hareketliğinin azalmasına neden olur. Ayrıca sperm morfolojisi üzerinde de olumsuz etkileri mevcuttur.
Varikosel hekim tarafından elle fiziki muayene yapılarak teşhis edilir. En sık kısırlık şikayeti ile başvuran erkeklerde tespit edilir. Muayene sırasında hasta ayakta olacak şekilde öksürtme veya ıkındırma yoluyla karın içi basıncı arttırılarak testisin toplardamar yapısı elle hissedilmeye çalışılır. Ayrıca damar çapı ölçümü ve testis yapısının incelenmesi için scrotal doppler ultrasonu yapılabilir.
Genelde hiçbir şikayete neden olmaz. Bazı erkeklerde ağrı şikayeti olabilir. Aynı taraf kasık bölgesine ve/veya bacağa doğru vurabilir. Bazen ani ve şiddetli testis ağrısı olabilir. Testiste küçülme ve kıvamında yumuşama olabilir. Bazı erkeklerde testosteron hormonu seviyesinde düşmeye yol açarak halsizlik ve cinsel isteksizlik gibi belirtilere neden olabilir.
Kasık bölgesinden yaklaşık 3 cm'lik kesi ile spermatik kord içindeki genişleyen toplardamar yapıları bağlanarak varikosel düzeltilir. Açık ve mikrocerrahi yöntemle varikosel ameliyatı yapılabilir. Her ameliyatta oluşabilecek kanama ve enfeksiyon riski bu ameliyatta da olabilir. Semen analizinde sperm sayısında ve hareketliliğinde azalma olan ve klinik varikoseli tespit edilen erkeklere varikosel ameliyatı önerilir. Ağrı şikayeti nedeniyle de varikosel ameliyatı önerilebilir. Ancak hastaya ameliyat sonrası hastaların yarısında ağrının geçmeyebileceği bilgisi verilmelidir. Adölesan dönemdeki erkeklerde belirgin varikosel varlığında aynı taraf testis boyutunda küçülme ve kıvamında yumuşama mevcut ise varikosel ameliyatı önerilebilir. Kasıkta ağrı, şişlik gibi durumlarda ayrıntılı değerlendirme ve gerekli tedavi düzenlenmesi için Üroloji uzmanına başvurun.